Od pećina Laskoa do Centra za otvorenost i dijalog: Otkrivanje i raspećinjivanje Edija Rame (II deo)

 

Prethodni deo teksta videti ovde.

 

Artist Anri Sala (in black) speaks to Angela Merkel, Edi Rama, and Thomas Demand
Umetnik Anri Sala (u crnom) u razgovoru sa Angelom Merkel, Edijem Ramom i Tomasom Demandom. Foto: DeMaterijalizacija umetnosti, 2017.

 

Brisanje i reprodukovanje/ Divide et impera

Tirana je za vreme Edija Rame, nezavisno od oslikanih fasada i brisanja nakaradnih  nezakonito podignutih zgrada u glavnim ulicama grada, doživela neku vrstu arhitektonske bulimije. Očišćene i šarene zgrade glavnih ulica maskirale su privatne, nezakonito podignute zgrade koje su okupirale javni prostor unutar četvrti, iza fasada. Tirana se za jedanaest godina, koliko je Edi Rama bio gradonačelnik, i pored toga što je gradska uprava „očistila“ 123.000 tona betona, proširila za najmanje 50%, u smislu zgušnjavanja zgrada, kao da opštinske vlasti nisu ni postojale. Zeleni prostor je spao na oko 0,82 kvadratna metra po osobi, što je najniži procenat u Evropi.

Stanovnici Tirane u doba Edija Rame žrtvovali su svoj javni prostor zbog fasada. Ali, kako kaže Edi Rama: „Mi brinemo o čeonoj strani zgrada, a vi građani brinite o pozadini“, kao da  je „pozadina“ neka vrsta Divljeg Zapada, koji kolonizuju banditi i oligarsi, što se već desilo u Tirani tih godina.

Edi Rama je optuživan za korupciju u raznim slučajevima (za legalizaciju se, prema tvrdnjama opozicije, plaćalo oko 20% cene svake zgrade, za potplaćivanje opštinske administracije), ali, nije doneta nijedna jasna sudska presuda. Međutim, nezavisno od toga šta se može očekivati od albanskog sudskog sistema, najvažnija stvar koja se uočava u toj akciji jeste da je – kako to kaže Edi Rama – „to bila politička akcija sa bojama“. Pored toga, on tu akciju stalno povezuje sa finansijskim profitom komercijalnih preduzeća smeštenih u tim zgradama i konsekventnim plaćanjem taksi opštini. Tako da se, bez spekulacija oko tačnosti ili netačnosti optužbi u vezi s Raminom korumpiranošću, zasigurno može reći da je Ramina akcija klasičan čin kognitivnog kapitalizma.

(more…)

Ceo članak

Od pećina Laskoa do Centra za otvorenost i dijalog: Otkrivanje i raspećinjivanje Edija Rame (I deo)

Dok čitaju članak objavljen u Gardijanu, „Upoznajte Edija Ramu, umetničkog premijera Albanije“, čitaoci koji ne poznaju prilike u Albaniji, u prvi mah će pomisliti: „Evo još jednog promotivnog članka“; ili, „evo, opet neki političar koristi svoju političku moć da bi promovisao svoju umetnost ili obratno“. Ipak, razumevanje tog članka nije jednostavan zadatak, a još je teže razumeti Edija Ramu, umetnika-premijera.

unnamed (3)
Otvaranje izložbe Edija Rame u njujorškoj galeriji Marian Goodman, novembra 2016. Umetnik, koji je pored slikara i premijera, takođe i pisac, bivši gradonačelnik i ministar kulture, profesor na akademiji, predsednik Socijalističke partije i košarkaški reprezentativac, je na zidove galerije izložio štampane otiske apstraktnih crteža rađenih flomasterima u boji u vidu ambijenatalne instalacije. Kako je u opisu izložbe navedeno, slikar Edi Rama stvarao je ove crteže tokom dugih sastanaka i telefonskih razgovora na poziciji premijera, o čemu često svedoči i pozadina papira na kojima su radovi nastali – dokumenti sa državnim grbom, dokumenta sa raznim zapisnicima, agendama razgovora, mejlovima itd. Rad Edija Rame se može smatrati ekstremnim primerom izvođenja umetnosti kao državne (pro-EU) politike i kao pokazatelj uzrokovanosti umetnosti državnom (EU) politikom. Značajnu ulogu u promociji Edija Rame kao umetnika u domaćem kontekstu odigrala je medijska kuća B92 čija je izdavačka kuća “Samizdat” ujedno i izdavač Ramine knjige “Žrtvovanje”. Foto: DeMaterijalizacija umetnosti, 2017.

 

 

(more…)

Ceo članak